Hukuk Devleti ve Sivil İtaatsizlik
Anahtar Kelimeler:
Sivil itaatsizlik- hukuk devleti- pozitif hukuk- ileri endüstri toplumuÖzet
Erich Fromm 1962 yılında Kaliforniya Marin Kolejde itaatsizlik üzerine vermiş̧ olduğu derse insanlık tarihinin bir itaatsizlik eylemiyle başladığı iddiası ile başlıyor. Antik Yunan Mitolojisinden ve Tevrat geleneğinden vermiş̧ olduğu iki örnekle bu iddiasını destekliyor. Politik, ahlaki ve hatta son dönemde anayasal olarak meşrulaştırılmaya çalışılan itaatsizlik eylemi, daha özelde sivil itaatsizlik ya da direniş̧ hakkı, her ne kadar izleri insanlık tarihinin başlangıcına kadar sürülebilse de hala güncelliğini korumaktadır. Modern devlet düşüncesinin ortaya çıkışıyla ve demokratik hukuk devletiyle söz konusu kavram siyasal teoride merkezi bir role sahip olmuştur. Günümüz anayasalarının çoğunda sivil itaatsizlik veya direniş̧ hakkı politik bütüne dahil olan bireyler için bir hak hatta ödev olarak tanımlanmaktadır. Bu çalışmada ilk olarak itaatin politik olanla ilişkisi ele alınacak ve sonrasında sivil itaatsizliğin hukuk devletiyle ilişkisi incelenecektir.
Referanslar
Arendt, Hannah. 2007. Eichmann in Jerusalem: Ein Bericht von der Banalität des Bösen, Übers. Brigitte Granzow, München: Piper Verlag.
Barber, N. W.. 2003. The Rechtsstaat and the Rule of Law, The University of Toronto Law Journal, Autun, Vol. 53, No. 4. 443-454.
Boétie, Etienne de La. 2011. Gönüllü Kulluk, Çev. Mehmet Ali Ağaoğulları, Ankara: İmge yayınları.
Böckenförde, Ernst-Wolfgang. 2017.Constitutional and Political Theory, Ed. Mirjam Künkler, Tine Stein, New York: Oxford University Press.
Derrida, Jacques 2010. ’Yasanın Gücü: Otoritenin Mistik Temeli’, çev. Zeynep Direk, içinde ‘Şiddetin Eleştirisi Üzerine’, Haz. Aykut Çelebi, İstanbul: Metis.
Dreier, Ralf. 1985. “Der Rechtsstaat im Spannungsverhältnis zwischen Gesetz und Recht”, JuristenZeitung , 19. April, 40. Jahrg., Nr. 8. 353-359.
Dreier, Ralf. 1983. Widerstand und ziviler Ungehorsam im Rechtsstaat, içinde: Ziviler Ungehorsam im Rechtsstaat Hrsg. Peter Glotz, Frankfurt am Main: Suhrkamp Verlag.
Fallon, Richard H. 1997. "The Rule of Law" as a Concept in Constitutional Discourse, Columbia Law Review, Jan., Vol. 97, No. 1-56.
Fromm, Erich. 2010. On Disobedience, Australia: HarperCollins e-Books Publishers.
Göze, Ayferi. 2011. “Baskıya Karşı Direnme Hakkının Kabul Edildiği Pozitif Hukuk Metinleri ve Anayasalar”, Journal of Istanbul University Law Faculty 36, sy. 1-4. 28-43
Habermas, Jürgen. 2006. İletişimsel Eylem Kuramı, Çev. Mustafa Tüzel, İstanbul: İletişim.
Habermas, Jürgen. 1987. “Wie ist die Legitimität durch Legalität möglich? Kritische Justiz, Vol. 20, No.1. 1-16.
Habermas, Jürgen. 2003. Kamusallığın Yapısal Dönüşümü, Çev. Tanıl Bora, Mithat Sancar, İstanbul: İletişim yayınları.
Habermas, Jürgen. 1997. Sivil İtaatsizlik: Demokratik Hukuk Devletinin Denek Taşı. Almanya’da Otoriter Legalizm karşıtlığı, içinde: Kamu Vicdanına Çağrı Sivil İtaatsizlik, Yakup Coşar, İstanbul: Ayrıntı.
Kaboğlu, İbrahim Ö. Türkiye’de Hukuk Devletinin Gelişimi.
Kersting, Wolfgang. 20002. Die politische Philosophie des Contrat Social, içinde: Die Republik der Tugend: Jean – Jacques Rousseaus Staatsveständnis, Wolfgang Kersting (Hrsg.), Baden-Baden: Nomos Verlag.
Kley, Andreas, Tophinke, Esther. 2001. Hans Kelsen und die Reine Rechtslehre, Juristische Arbeitsblätter, Heft 2. 169-174.
Lakitsch, Maximilian. 2013.Unbehagen im modernen Staat, Bielefeld: Transcript Verlag.
MacCormick, D. Neil. 1984. “Der Rechtsstaat und die rule of law”, JuristenZeitung , 20. Januar, 39. Jahrg., Nr. 2. 65-70.
Marcuse, Herbert. ‘Repressive Toleranz’, übers. Alfred Schmidt, in: Robert Wolf et al., “Kritik der reinen Toleranz”, Frankfurt/M.: Suhrkamp, 1968, 91-127.
Marcuse, Herbert. Der Humanismus in der fortgeschrittenen Industriegesellschaft, in: Die erschreckende Zivilisation, Salzburger Humanismusgespräche, Oskar Schatz (Hg.), Europa Verlag, 1970, S. 15-35.
Radbruch, Gustav. Gesetzliches Unrecht und Übergesetzliches Recht, Süddeutsche Juristen-Zeitung, 1946, Nr.5.
Rawls John. 1971. Eine Theorie der Gerechtigkeit. in: Andreas Braune. 2017. Ziviler Ungehorsam: Texte von Thoreau bis Occupy. Hrsg. Stuttgart: Reclam.
Rousseau, Jean Jacques. Toplum Sözleşmesi, Çev. Vedat Günyol, XI. Baskı, İstanbul: İş Bankası, 2010.
Schmitt, Carl. ‘Siyasal İlahiyat’ Çev. A. Emre Zeybekoğlu, Ankara: Dost, 2010.
Schmitt, Carl. ‘Siyasal Kavramı’, Çev. Ece Göztepe, 2. Baskı, İstanbul: Metis, 2012.
Şakar, Mehmet Cafer. 2022. Ontolojik Düşman ve Devletin Şiddet Tekeli, içinde: Başkası ve Şiddet, Ed. Işıl Bayar Bravo, Hamdi Bravo, Ankara: Fol Yayınları.
Zinn, Howard. 2009. The Problem Is Civil Obedience, içinde: Voices of A people’s history of the United States,Howard Zinn, Anthony Arnove, New York: Seven Stories Press.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2023 Mehmet Cafer ŞAKAR
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
