Habermas’ın Post-Seküler Toplum Anlayışı ve Güncel Sorunlar: Sosyal Medyanın Kamusallığı Tartışması

Ferdi SELİM

Yazarlar

Ferdi SELİM Sivas Cumhuriyet Üniversitesi, Türkiye https://orcid.org/0000-0003-2576-4499

Anahtar Kelimeler:

Habermas- post-sekülerizm- din- iletişimsel rasyonellik- sosyal medya

Özet

Bu makalenin temel amacı Jürgen Habermas’ın görüşleri çerçevesinde dinin kamusal alanda değişimine odaklanmak ve ilgili söylemin halen önemli bir diyalog zemini olup olmayacağını tartışmaktır. Bunun yanı sıra dini söylemin kamusal alanda görünümünün yeni boyutlarına işaret eden post-seküler düşünceler çerçevesinde çoğulculuk ve sekülerizm sonrası kamusal alan arasındaki ilişkiler araştırılmak ve anlamak istenmektedir. Habermas özellikle bizi daha fazla ilgilendiren son yıllardaki yazılarında dini kamusal alandan uzaklaştırma yönündeki dogmatik fikirden radikal bir kopuşu ima eden kapsamlı bir sekülerizm eleştirisi geliştirmektedir. Bu eleştiri, sekülerlik sonrası duruma ilişkin normatif bir anlayışla ilgilidir ve çoğulculuk üzerinde toplanan görece bir çıkmazla bağlantılı olarak kamusal alanın sınırlarının yeniden düşünülmesi gerektiğini göstermektedir. Bu noktada Habermas’ın tartışmalı olan bir varsayımı kurumsal çeviri şartına yönelik eleştirilere değinilmiş ve agonistik görüşler gibi çeşitli muhalif felsefi argümanlar etrafında değerlendirmelerde bulunulmuştur. Son olarak bu çalışmada sosyal medya ve yeni iletişim teknolojileri etrafında öznelerarası kamusal iletişimin inşa edilip edilemeyeceği soruşturulmuştur.

Referanslar

Arendt, H. (1958). The Human Condition. Chicago: University of Chicago Press.

Asad, T. (2016). Sekülerliğin Biçimleri: Hıristiyanlık, İslamiyet ve Modernlik. (F. B. Aydar, Çev.). Metis Yayınları.

Asad, T. (2020). Seküler Çeviriler: Ulus-Devlet, Modern Benlik ve Hesapçı Akıl. (F. B. Aydar, Çev.). Vakıfbank Kültür Yayınları.

Bader, V. (2012). Post-secularism or liberal-democratic constitutionalism?. Erasmus Law Review, 5(1), 5-26.

Bauman, Z. (2000). Liquid Modernity. Cambridge: Polity Press.

Beckford, James A. (2012). Public Religions and the Postsecular: Critical Reflections. Journal for the Scientific Study of Religion, 51, 1-19.

Benkler, Y. (2006). The Wealth of Networks. New Haven, CT: Yale University Press.

Boettcher, J. W. & Jonathan H. (2009). Introduction: Religion and the Public Sphere. Philosophy and Social Criticism, 35, 5-22.

Burgess, J. & Green, J. (2010). YouTube: Online Video and Participatory Culture. Polity.

Casanova, J. (1994). Public Religions in the Modern World. Chicago: The University of Chicago Press.

Casanova, J. (2009). The Secular and Secularisms. Social Research. 76, 1049-1066.

Castells, M. (2012). Networks of Outrage and Hope: Social Movements in the Internet Age. Cambridge: Polity Press.

Chambers, S. (2007). How Religion speaks to the Agnostic: Habermas on the Persistent Value of Religion. Constellations, 14(2), 210-223.

Dereli, M. D. (2022). Kurgu ile Ütopya Arasında: Habermas’ın Dine Yaklaşımında Değişim ve Post-Seküler Toplum Projesi. Bilimname, 47, 303-342.

Dosdad, A. I. (2016). From the Secular to the Habermasian Post-Secular and the Forgotten Dimension of Time in Rethinking Religion and Politics. Contexto Internacional, 38(3), 887-908.

Eder, K. (2002). Europäische Säkularisierung-ein Sonderweg in die postsäkulare Gesellschaft? In: Berliner Journal für Soziologie, 3, 331-343.

Ferrara, A. (2009). The Separation of Religion and Politics in a Post-Secular Society. Philosophy and Social Criticism, 35, 77–91.

Fuchs, C. (2008). Internet and Society. Social Theory in the Information Age. New York: Routledge.

Fuchs, C. (2014). Social Media and the Public Sphere. tripleC, 12(1), 57-101.

Garnham, N. (1992). The Media and the Public Sphere. In Habermas and the Public Sphere, ed. Craig Calhoun, 359-376, Cambridge, MA: MIT Press.

Habermas, J. (1989). Nachmetaphysisches Denken. Philosophische Aufsätze. Frankfurt a. M.: Suhrkamp. A Reader, ed. Stephen E. Bronner and Douglas Kellner, 136-142, New York: Routledge.

Habermas, J. (1991). The Structural Transformation of the Public Sphere. An Inquiry into a Category of Bourgeois Society. Cambridge, MA: MIT Press.

Habermas, J. (1992b). Discourse Ethics, Law, and Sittlichkeit. In Autonomy and Solidarity: Interviews with Jürgen Habermas. Ed. P. Dews, 245-273, London: Verso.

Habermas, J. (1992c). Further Reflections on the Public Sphere. In Habermas and the Public Sphere. Ed. C. Calhoun, 421-462, Baskerville.

Habermas, J. (1996). Between Facts and Norms: Contributions to a Discourse Theory of Law and Democracy. Cambridge, MA: MIT Press.

Habermas, J. (1998). On the Pragmatics of Communication. Cambridge: The MIT Press.

Habermas, J. (2001). The Postnational Constellation: Political Essays. Cambridge: The MIT Press.

Habermas, J. (2002b). Religiousness in a Secular Context. Scientific and Cultural Monthly Magazine, 26, 17-19.

Habermas, J. (2003a). İnsan Doğasının Geleceği. (K. H. Ökten, Çev.). Everest Yayınları.

Habermas, J. (2003b). Kamusallığın Yapısal Dönüşümü. (T. Bora & M. Sancar, Çev.). İletişim Yayınları.

Habermas, J. (2005). Vorpolitische Grundlagen des demokratischen Rechtsstaates?. In, Dialektik der Säkularisierung. Über Vernunft und Religion. Mit einem Vorwort herausgegeben von Florian Schuller, Freiburg, Basel, Wien, 15-37.

Habermas, J. (2006a). Religion in the Public Sphere. European Journal of Philosophy, 14, 1-25.

Habermas J. (2006b). Pre-Political Foundations of the Democratic Constitutional State? In, Joseph Cardinal Ratzinger and Jürgen Habermas: Dialectics of Secularization – on Reason and Religion. Ed. F. Schuller, 19-52, San Francisco: Ingnatius Press.

Habermas, J. (2008a). Between Naturalism and Religion: Philosophical Essays. Cambridge: Polity Press.

Habermas, J. (2008b). Notes on Post-Secular Society. New Perspectives Quarterly, 25, 17-29.

Habermas, J. (2011). Zur Verfassung Europas. Ein Essay. In, Frankfurt am Main: Suhrkamp Habermas. ed. Peter Dews. 245-271, London and New York: Verso.

Habermas, J. (2012a). Doğalcılık ve Din Arasında-Felsefi Denemeler. (A. Nalbant, Çev.). Yapı Kredi Yayınları.

Habermas, J. (2012b). “Öteki” Olmak, “Öteki”yle Yaşamak. (İ. Aka, Çev.). Yapı Kredi Yayınları.

Habermas, J. (2016). Kamusal Alanda Din. (M. A. Kirman, Çev.). Şırnak Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 7(14), 183-206.

Habermas, J. (2019). İletişimsel Eylem Kuramı, (M. Tüzel, Çev.). İstanbul: Alfa Yayınevi.

Han, Byung C. (2022). Enfokrasi: Dijitalleşme ve Demokrasinin Krizi. Ketebe Yayınları.

Kaltsas, S. (2019). Habermas, Taylor and Connollyon Secularism, Pluralism and the Post Secular Public Sphere. Religions, 10, 460.

Kohrsen, J. (2012). How Religious is the Public Sphere? A Critical Stance on the Debate About Public Religion and Post-secularity. Acta Sociologica, 55(3), 273–288.

Küçük, A. (2022). Habermas’ın Din ve Post Seküler Toplum Anlayışının Eleştirel Bir Okuması. Bilimname, 47, 485-518.

Lafount, C. (2009). Religion and the public sphere: What are the deliberative obligations of democratic citizenship?. Philosophy Social Criticism, 35(1-2), 127-150.

McGhee, D. (2013). Responding to the post-9/11 challenges facing ‘post secular societies’: Critical reflections on Habermas’s dialogic solutions. Ethnicities, 13(1), 68-85.

Mufti, A. R. (2013). Why I Am Not a Postsecularist. Boundary 2, 40(1), 7-19.

Taylor, C. (2010). Für einen neuen Säkularismus. In: Transit 39, 5-28.

Taylor, C. (2014). Seküler Çağ. (D. Körpe, Çev.). Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.

Wolterstorff, N. (1997). The Role of Religion in Decision and Discussion of Political Issues. In, Religion in the Public Square. Robert Audi and Nicholas Woltersorf eds. London: Rowman&Littlefield.

https://www.normativeorders.net/2023/grundsatze-der-solidaritat/. Erişim tarihi: 27.11.2023